عناب
عناب از جنس ” Zizyphus”و از نوع “jujuba”و از خانواده “Ramnaceae”می باشد. عناب به صورت ارقام اهلى و وحشى در ایران، افغانستان، چین، هندوستان والجزایر وجود دارد. زیستگاه این گیاه را منطقه خاورمیانه بویژه کشورهاى ایران و افغانستان میدانند.
عناب درختى است خاردار که در مقابل سرما و گرما مقاوم می باشد. سازگارى این درخت در مقابل شرایط سخت اقلیمى و نوع خاک سبب شده که کشت آن در مناطق سردسیر نیز توسعه یابد. عناب در اکثر روستاهاى بیرجند و در زمینهاى نامرغوب می روید و حاصل بالنسبه رضایت بخشى تولید می کند. لیکن مانند هر گیاه دیگرى در زمینهاى خاکى و حاصلخیز و در شرایط آبیارى مطلوب، حاصل بیشتر و بهترى ایجاد می کند. طول این درخت بسته به موقعیت، از 6 تا 10 متر می رسد.
گونه هاى زیادى از جنس عناب شناسائى شده که از نظر کیفیت میوه با یکدیگر تفاوت زیادى دارند. در چین دورگه هائى از عناب بدست آورده اند که میوه آنها به طور محسوسى از نظر کیفیت گوشت و درشتى از والدین آنها برتر است. در سال 1960 ارقامى از این عنابها به ازبکستان و آذربایجان شوروى سابق برده شده که در آنجا نیز با دورگیرى ارقام بهترى را ایجاد نموده اند. در حال حاضر بیش از 36 رقم عناب در کلکسیون انستیتوى ژنتیک آکادمى علوم آذربایجان وجود دارد. برخى از عنابهاى این مجموعه از نظر طول به 3/7 سانتیمتر و از نظر قطر به 2/6 سانتیمتر میرسد. میوه این عنابها ترش و شیرین و با درجه گوشتى 91% و میانگین وزن 13 گرم میباشد.
در کشور آمریکا نیز نسبت به اصلاح عناب قدمهاى ارزندهاى برداشته شده به طورى که نگارنده در سال 1964 در محوطه دانشگاه ایالتى نیومکزیکو درختان عنابى را مشاهده کرده است که میوه آنها درشت و بدون هسته بود. امیدوارم روزى دسترسى به درختهاى مذکور براى گرفتن پیوندک حاصل شود.
برگ هاى عناب بیضى و درخشان و دندانه دار است. زیبائى برگ ها و میوه عناب موجب شده که این درخت در بسیارى از منازل بیرجند کشت شود.
> عناب معمولاً توسط پاجوش، قلمه زدن وخواباندن ساقه هاى جوان ازدیاد حاصل می‌کند. لیکن براى اصلاح می‌توان به کشت عناب از طریق بذر نیز اقدام نمود. در روستاهاى بیرجند معمولاً عناب بیش از سنجد کشت میشود چون میوه عناب بیش از سنجد طالب و قیمت دارد.
چوب عناب به رنگ قرمز خوش رنگ میباشد و به لحاظ رنگ قشنگ و سختى و استحکام فوق العاده در ساخت مبلمان و اشیاى زینتى از قبیل مجسمه، عصا و نیز منبّت کاریها و دسته پیپ از آن استفاده می شود.
عناب گلهاى زرد کوچک و زیادى ایجاد می‌کند که کمتر از 10% آنها به میوه تبدیل میشود، طبعاً شرایط سخت محیطى در ریزش بیشتر گلها مؤثر میباشد.
میوه رسیده عناب قرمز و در حالت نارس به رنگ زیتونى میباشد. گوشت میوه شیرین و زرد رنگ است.
میوه عناب مصارف خوراکى و داروئى دارد. شیخالرئیس ابوعلى سینا در خواص عناب گفته است “منضج اخلاط غلیظه و ملین صدر و احشاء و مسهل اخلاط رقیقه و رافع خشونت سینه و حلق و صوت، عارض از حرارت و سرفه، و صاف کننده خون و مولد خون صالح و مسکن التهاب و تشنگى و حدّت خون و گرمى و وجع جگر و مثانه و امراض مقعده و لزع امعاء و معده است”) صفحه 14447 دهخدا اقتباس از مخزنالادویه.
میوه هاى ریز ارقام وحشى عناب به مقدار زیادى داراى ویتامین C میباشند (1750 میلى گرم درصد گرم)، میوه هاى درشت ارقام پرورش یافته داراى مقادیر کمترى از ویتامین Cهستند(500 تا 750 میلى گرم در 100گرم)، لیکن بااین وجود میزان ویتامین C آنها ده برابر میزان ویتامین C لیمو ترش میباشد. عناب علاوه بر ویتامین C داراى ویتامین P وپکتین و مقادیر زیادى آهن، مس و پتاس میباشد که جملگى در ساختن هموگلوبین خون مؤثر میباشند.
یک درخت عناب در فضاى باز و مواظبت کافى 80 تا 100 کیلوگرم عناب میدهد. بهتر است عناب بر روى درخت خشک شود تا از کیفیت بهترى برخوردار باشد، لیکن ترجیحاً پس از برداشت باید چند روزى در مقابل آفتاب قرار گیرد
زعفران
زعفران به نام علمى Crocus sativus L. از خانواده زنبقیان می باشد. ماتیو و برایتون تعداد گونه هاى زعفران را 100 گونه ذکر کرده اند. کتاب فلورا ایرانیکا از تعداد 8 گونه زعفران زینتى نام برده که با این ترتیب با احتساب زعفران مزروعى گونه هاى شناسائى شده زعفران در ایران به 9گونه می رسد.
کشت زعفران در گذشته هاى دور، دربسیارى از مناطق فلات مرکزى ایران معمول بوده است. شهرت زعفران قم در قرنهاى قبل از اسلام حکایت از پیشینه کشت این گیاه درایران دارد. درحال حاضر منطقه عمده کشت زعفران به خراسان جنوبى که زمانى به قهستان شهرت داشته و امروزه شامل شهرستانهاى نهبندان، بیرجند، قاین، گناباد، فردوس و طبس می شود، محدود گردیده است.
تعدادى از محققین خاستگاه زعفران را کشورهاى یونان، ایران و منطقه آسیاى صغیر(شامل ترکیه امروزى) دانسته ومعتقدند که از طریق این کشورها کشت زعفران تا شمالیترین نقاط هندوستان، و چین و نیز از طریق اعراب در قرن دهم میلادى به اسپانیا گسترش یافته است.
زعفران گیاهى است علفى، دائمى و درعین حال زینتى که از طریق پیاز تکثیر میشود، زیرا زعفران یک گیاه نازاى طبیعى می باشد. پیاز زعفران در حکم ساقه زیر زمینى محسوب می گردد که از این جهت در گیاه شناسى به بُنَه یا Corm موسوم است. پیاز زعفران مدور، سخت ، گوشتى و به رنگ سفید است که بر روى آنها تعداد زیادى جوانه هاى رویشى دیده می شود. گل زعفران اولین اندامی است که بعد از اولین آبیارى پاییزه ظاهر می گردد. پوشش گل از سه گلبرگ و سه کاسبرگ هم رنگ تشکیل شده است. پرچمها سه عدد و بساک آنها به رنگ زرد میباشد.خامه گل، میله سفید و بلندى است که از روى تخمدان بیرون آمده و به سه کلاله قرمز عنابى به طول 2-4 سانتیمتر ختم می شود. قسمت مورد استفاده زعفران همین کلاله زعفران است. اگرچه همراه بودن خامه با کلاله از قیمت زعفران می کاهد، لیکن اکثر افراد به منظور اطمینان از خلوص زعفران ترجیح می‌دهند از زعفران دستهاى که خامه به کلاله متصل است خریدارى نمایند. مدت برداشت گل در پاییز بین 2-3 هفته است و پس از آن دوران رشد سبزینهاى زعفران شروع میشود.
برگها معمولاً بعد از ظهور گلها پدیدار می گردند، مگر آنکه در آبیارى اول زعفران تعجیل شده باشد. در این صورت برگها جلوتر از گلها ظاهر میشوند و در برداشت گل ایجاد مزاحمت می نمایند. برگهاى هر پیاز که در داخل یک چمچه قرار دارند، بین 5-11 عدد میباشد. برگهاى زعفران کشیده و باریک و طول آنها در خاتمه مرحله رشد به 30-60 سانتیمتر میرسد. برگهاى زعفران در اردیبهشت ماه خزان میکنند. با برداشت برگهاى خشک شده تا ظهور مجدد گلها در اوایل پاییز در سطح مزارع زعفران آثار حیاتى جز رویش علفهاى هرز مشاهده نمیشود. طبعاً در این دوره کشاورزان باید به وجین علفهاى هرز اقدام کنند و نگذارند علفهاى هرز به بذر بنشینند و بذر خود را بر سطح خاک بریزند.
کلاله زعفران داراى رنگ، طعم، و عطر دلپذیرى است که هر یک از این ویژگىها مربوط به یک دسته از مواد آلى شیمیایى است. به طور خلاصه رنگ زعفران مربوط به تعداد زیادى از رنگ دانه هاى محلول درآب شامل کروسین (Crocine)و کروستین (Crocetine) و نیز محلول در چربى شامل لیکوپن (Lycopene)و کاروتن (Carotene) میباشد. طعم تلخ مطبوع زعفران مربوط به مادهاى به نام پیکروکروسین (Picrocrocine)، و عطر زعفران مربوط به روغنهاى فرار آن مىباشد که این اسانسها بسادگى اکسیژن جذب نموده به مایع غلیظ و قهوه اى رنگى به نام سافرانال تبدیل می شوند.
زعفران علاوه بر مواد شیمیائى فوق الذکر داراى ویتامینهاى B1 وB2 و مقادیرى از مواد معدنى است.
زعفران در بازارهاى ایران به صورت زعفران معمولى دسته اى و زعفران سرقلم (سرریشه، یا سرگل، یا رشته اى) و در بازارهاى جهانى بیشتر به صورت زعفران ساییده شده (پودر) و زعفران رشته اى به فروش میرسد.
زعفران صرف نظر از مصارف غذائى در رنگ آمیزى پارچه هاى ابریشمى، در بزرگداشت مراسم مذهبى، و نیز به عنوان یک ماده داروئى در رفع بی خوابی هائى که منشأ تحریکات مغزى دارند و نیز در برونشیتهاى مزمن و بیماریهاى چشم و دفع سنگ کلیه غالباً توصیه شده، اما مستندات پزشکى کافى در این موارد وجود ندارد. اما نکته قابل توجه عبارت از آن است که از نظر میزان مصرف، دراندکس مواد رنگى آمریکا، محدودیتى براى مصرف زعفران در اغذیه و اشربه قائل نشده اند.
آخرین اطلاعاتى که از مطالعه چندین مقاله علمى به دست آمده عبارت از آن است که ماده رنگى کروستین زعفران در مورد جلوگیرى از پیشرفت سرطان در حیوانات آزمایشگاهى بسیار مؤثر بوده است. برخى از محققین مدت دو سال ماده رنگى کروستین زعفران را به حیوانات آزمایشگاهى که قبلاً آنها را به سرطان مبتلا ساخته و سرطان مراحل توسعه خود را طى کرده تزریق نموده و مشاهده کرده اند که کروستین توانسته است ظرف چند روز از رشد سلولهاى سرطانى جلوگیرى نماید. البته ضمن اینکه این مطلب، خبر بسیار مسرت آمیزى می باشد،تا در مورد انسان آزمایش نشود و جواب مطلوب به دست نیاید، نمیتوان به توفیق این امر در مورد انسان اظهار نظر نمود.
نکته دیگرى که محققین عنوان نموده اند عبارت از آن است که زعفران از سکته هاى قلبى جلوگیرى می نماید و نقش آن در این مورد جلوگیرى از لخته شدن خون می باشد.
زرشک
مصرف طبی زرشک به دورة مصر باستان می رسد که فراعنه و ملکه ها، این گیاه را با تخم رازیانه به منظور درمان طاعون مصرف می کردند. امروزه، گفته میشود این گیاه درد مفصلی، روماتیسم و تورم ناگهانی پسوریازیسرا تسکین می بخشد. انواع عفونتهایی که زرشک می تواند در درمان آنها مؤثر واقع شود عبارت است از:
عفونت گلو، مجاری ادراری، مجاری معده ای- روده ای، ریه ها، عفونتهای مخمری و اسهال.سبوس ریشه و ساقه این گیاه خاصیت درمانی دارد. ریشه وساقه این گیاه زردرنگ است و اروپاییها و آمریکای شمالی برای رنگ آمیزی لباس از آن استفاده می کردند. اما ترکیبات موجود در سبوس این گیاه زرشک را به عنوان یک گیاه درمانی مطرح کرده است.
سبوس و پوسته این گیاه درمانی مطرح کرده است. سبوس و پوسته این گیاه حاوی الکالوئید هست، که به عقیده برخی از افراد آنتی بیوتیک است و به عقیده متخصصان طب گیاهی سبب تحریک خاصیت ضد عفونی غشای مخاطی بدن می شود.
به منظور پی بردن به این ادعا، اگر قطره ای زرشک را روی زبان خود بگذارید، دهان شما آبکی خواهد شد. این بدان معنا نیست که زرشک طعم خوبی دارد، بلکه این گیاه تقریباً تلخ است بلکه به گفته کارشناسان طب گیاهی، وقتی دهان شما آبکی می شود سبب میشود که بتوانید با عفونت مبارزه کنید. این گیاه در اثر تحریک بخشهایی از سیستم ایمنی بدن این اثر را بر جای می گذارد.
معرفی گیاه
زرشک گلی است که طول آن به 9 پا می رسد، و دارای شاخه های خاکستری است. برگهای آن دارای دندانه های سونی است. بین ماههای آوریل و ژوئن غنچه ها و گلهای زرد روشن از آن جوانه می زنند. این غنچه ها و گلها در فصل پاییز رنگ قرمز گیلاسی به خود می گیرند که به صورت بوته های خمیده رشد می کنند. می توانید از زرشک رسیده برای تهیه مربا استفاده کنید، یا آنرا همانند “قرقاط” مصرف کنید. زرشک کمی ترش تر است ولی به اندازه قرقاط تلخ نیست.
ترکیبات گیاه
سبوس و ریشة زرشک حاوی انواع بسیاری از مواد شیمیایی به نام “آلکالوئید ایزوکینولین” است. دانشمندان و محققان این ترکیبات را در طول سالیان متمادی مورد تحقیق و بررسی قرار داده اند، و پی بردند که آنها در واقع خواص آنتی بیوتیکی دارند.
برخی از آنها باعث پایین آوردن تب، کاهش تورم و فشار خون شده و به تنظیم ضربان قلب و انقباض عضلات قلب کمک می کنند.
اشکال موجود
زرشک در شکل چای، کپسول، عصاره ها، مایع یا تنتورها و یا پماد موضعی عرضه میشود. عصاره های حاصل از این ماده به صورت دارویی حاوی 8 تا 12 درصد محتوای الکالوئید ایزوکینولین استاندارد شده است.
نحوه مصرف
اگر به علت عفونتهای مکرر غالباً آنتی بیوتیک زیاد مصرف کرده اید، پزشک شما به عوض داروهای تجویزی، ممکن است داروهای گیاهی را نیز مدنظر قرار دهد. دلایل متعددی برای این ادعا وجود دارد. زرشک می تواند احساس سرحال بودن به شما دهد و شما را از سایر معالجات نجات دهد. همچنین، میزان مقاومت به آنتی بیوتیکها رو به افزایش است. به منظور رهایی از این وضعیت. بسیاری از معالجین به سایر راههای درمان بیماریها روی می آورند. دلیل دیگر این است که بدن شما در واکنش به انواع آنتی بیوتیکها دچار تغییرات میشود و این تغییرات همیشه خوب نیست.
فلور نرمال که در بدن همه ما وجود دارد و ما را در مبارزه با عفونت کمک می کند، می تواند در اثر مصرف مکرر آنتی بیوتیکها از بین برود. درمانگر ممکن است شما را یاری کند تا این “باکتری خوب” good bacteria را از طریق رهایی مقطعی از مصرف انواع آنتی بیوتیکها، دوباره در خود بازیابید.بنا به دلایل مشابه. پماد زرشک را نیز می توان برای درمان ورم مفاصل یا پسوریازیس تجویز کرد، چون داروهایی که به طور مرتب برای درمان این حالات مصرف میشوند ممکن است تعادل بدن شما را مختل سازند.
باً عوارض جانبی ناشی از معالجات درمانی قوی سبب تحریک واکنشهایی در بدن میشوند که به مثابه یک بیماری کاملاً جدید می تواند جلوه کند. صرفنظر از هرگونه دلیل، وقتی درمانگر شما بداند که قطع مصرف دارو هیچگونه خطری برای سلامتی شما ندارد، می تواند در عوض، مصرف زرشک را تجویز کند.
زرشک همچنین می تواند به عنوان یک روش پیشگیرانه توصیه شود. هرگز نباید بیش از پنج تا هفت روز زرشک مصرف کرد. اگر معده شما حساس است، مصرف این ماده به مدت سه تا پنج روز احتمالاً کافی است. برای درمان گلودرد، عفونتهای مثانه، اسهال، برونشیت یا عفونتهای مخمری از اشکال قابل مصرف زرشک حالت مورد نظر را بر گزینید:
چای: 2 تا 4 گرم ریشه خشک زرشک خیس خورده، روزانه 3 بار.
تنتور: (محلول 5.1 ساخته شده از گیاه و الکل یا گل، الکل و آب) به میزان 3 تا 6 میلی لیتر (2.1 یا 2.1 1 قاشق چایخوری، روزانه سه بار)
عصاره های خشک: 250 تا 500 میلی گرم، روزانه سه بار.
برای درمان آرتریت، پسوریازیس، ناراحتیهای پوستی: 10 درصد عصاره زرشک را روزانه سه بار روی پوست بدن بمالید.
باید توجه داشت که پاره ای از عفونتها در صورت مصرف نکردن آنتی بیوتیک ممکن است خطرناک باشند. هرگز در این فکر نباشید که در صورتی که بدن شما به آنتی بیوتیک قویتر نیاز دارد به جای آن از گیاهانی مانند زرشک استفاده کنید. اطمینان حاصل کنید که دستورالعملهای درمانگر خود را رعایت می کنید.
نکات احتیاطی
اگر زرشک به صورت صحیح استفاده شود ماده دارویی بی خطری است، اما در صورت باردار بودن از مصرف آن اجتناب ورزید.
تداخل های احتمالی
امیزان مصرف بالای این گیاه به مدت طولانی می تواند سبب ناراحتی معده و روده هاا شود، و جذب ویتامین B کافی در بدن را مشکل کند.
توت
توت سفید میوه ای آبدار ، ریز ، شیرین ، و لذیذ است . درخت توت سفید ، بزرگ تنومند و دارای برگهای پهن است که در تغذیه کرمهای ابریشم مورد استفاده قرار می گیرد. قسمتهایی که در تغذیه و پزشکی مورد استفاده است عبارتند از : میوه – برگ – شیره – پوست شاخه های تازه – توت سفید را تازه می خورند و برای مصارف زمستان آن را خشک کرده و مانند کشمش می خورند . در زبان عربی توت سفید را « توت الاًبیض » گویند.
خواص توت سفید
خواص توت سفید سرشار از املاح معدنی ،تانن ، مواد چربی و ویتامین های A و C میباشد. جوشاندهً پوست خشک شاخه های جوان و تازه درخت توت برای لینت مزاج مفید است .
مواد غذایی توت سفید وقتی جذب بدن میشود که صبح ناشتا یا عصر در فاصله غذایی ظهر و شام خورده شود(یعنی درست زمانی که شکم از غذا خالی است). قند موجود در توت سفید به کسانی که مبتلا به مرض قند میباشند ضرر ندارد و آنان غالباً به جای قند سفید مصنوعی ، چای را با توت خشک میخورند . دیگر خواص: ملین ، سهل کردن جریان ادرار ، جوشانده برگ آن با برگ انگور جهت رنگ مو ، ضماد کوبیده برگ با روغن زیتون برای درمان سوختگی .
بادام
درخت بادام به 8 متر می رسد . درختی است زیبا که از زمانهای قدیم در نواحی مرکزی و غربی آسیا مخصوصا افغانستان و ایران ، سوریه و فلسطین پرورش می یافته است.
نامهای فارسی: بادام معمولی، درخت بادام، لوز، بادام آغاجی، درخت بادام شیرین، کهرو، ارچین، بایم، چغاله بادام، دیم دار، گواروم بوته
نام انگلیسی: Almond – Sweet almond – Bitter almond
نام علمی: Amygdalus communis (syn.Prunus communis)
خانواده: Rosaseae
درخت بادام بومی منطقه مدیترانه آسیا است. بلندی آن به 6تا8 متر می رسد و برگهای آم ساده، بیضی باریک، نوک تیز، کمی موج دار و گلهای صورتی رنگ است. بادام دارای دو واریته اصلی می باشد که بادام شیرین و بادام تلخ می باشد.
بادام حاوی گلیکوزید سیانوژنیک به نام آمیگدالین (Amygladin)است. این گلیکوزید در بادام شیرین به مقدار ناچیز ولی در بادام تلخ در حد سمی و به میزان یک تا 3.5 درصد حضور دارد و می تواند منشاء مسمومیت دامها و یا انسان واقع شود.
هیدرولیز آمیگدالین، ینزالدئید (enzaldehyde)، جنتوبیوز (Gentobiose) و اسید سیانیدریک تولید می کند.
ریشه درخت بادام بسیار قوی است . این درخت می تواند حتی با کمی رطوبت نیز رشد کند .برگهای آن بیضی ، باریک ، نوک تیز و برنگ سبز می باشد . گلهای آن بسیار زیبا و برنگ صورتی است . در اوائل بهار شکوفه های بادام ظاهر می شود .
بطور کلی دو نوع بادام وجود دارد :
1- بادام شیرین Sweet Almond
2- بادام تلخ Bitter Almond
میوه درخت بادام بصورت شفت می باشد که قشر خارجی آن سبز رنگ و پوشیده از کرک است که در داخل آن بادام با پوست سخت وجوددرد . در ابتدای تشکیل میوه پوشش خارجی سبز رنگ و گوشت در است که پوشیده از کرک است و هنوز بردستی رشد نکرده که آنرا چغاله بادام Amandon می نامند که دارای خواص مخصوص می باشد . پس از رسیدن بادام بتدریج پوشش خارجی سبز رنگ خشک شده و پوست آن نیز سفت و سخت می شود و مغز بادام در داخل آن رشد کرده و آماده استفاده می شود .
مغز بادام بیضی شکل و مسطح بوده که یکطرف آن نوک تیز است . مغز بادام در داخل پوسته نارک قهوه ای رنگی می باشد که می توان آنرا بکمک آب گرم از آن جدا کرد که مغز بادام سفیدرنگ در داخل آن است .
مغز بادام شیرین و طعم ملایم و خوشمزه ای درد و بسهولت از بادام تلخ تشخیص داده می شود .
از کلیه قسمت های درخت بادام شیرین مانند شکوفه ، برگ و میوه آن استفاده طبی می شود
خواص داروئی:
بادام شیرین از نظر طب قدیم ایران کمی گرم و تر است .
1) بادام ملین بوده و روغن بادام ضد یبوست است مخصوصا از روغن بادام می توان رفع یبوست برای بچه ها استفاده کرد .
2)بادام سینه را نرم می کند .
3)شیر بادام برای رفع سرفه ، ناراحتی حنجره و تنگی نفغس مفید بوده و خلط آور است .
4) بادام برای درمان زخم روده ها و مثانه و اسهال مفید است .
5)بادام بو داده مقوی معده بوده و قابض است .
6)بادام تقویت کننده نیروی جنسی است و تولید اسپرم را زیاد می کند .
7)بادام را آسیاب کرده و با عسل مخلوط کنید برای درد کبد و سرفه مفید است .
8)چغاله بادام لثه و ریشه دندان را تقویت می کند .
9) چغاله بادام برای خشکی دهان مفید است .
10)شکوفه بادام را دم کنید و بعنوان مسهل برای اطفال استفاده کنید .
11)دم کرده پوست قهوه ای رنگ مغز بادام بهترین دارو برای تسکین درد و التهاب مجاری تنفسی است .(مقدر مصرف 5 گرم در 100 گرم آب )
12)جوشانده برگ درخت بادام برای نارسائی کبد و کیسه صفرا مفید است .
13)روغن بادام خواب آور است و بیخوابی را از بین می برد .
14)برای صاف کردن سینه و نرم شدن روده ها و از بین بردن سرفه خشک باید روغن بادام را با شکر و کتیرا مخلوط کرده و بخورید .
15)روغن بادام را با آب گرم مخلو ط کنید داروی خوبی برای رفع اسهال و دل پیچه بچه ها خواهد بود . ضمنا این مخلوط سنگ مثانه را خارج کرده و ادرار کردن را آسان می کند .
16)برای درمان نقرس و رفع خمیدگی پیران ، مهره های پشت را با روغن بادام چرب کنید .
17)برگ تازه درخت بادام مسهل و ضد کرم است .
18)برگ خشک شده درخت بدام قابض بوده و اسهال را از بین می برد.
19)روغن بادام شیرین بدلیل خاصیت نرم کنندگی و ضد التهاب در کرم ها و پمادها بکار می رود.
20)برای رفع بیماریهای سینه ، روغن بادام شیرین را با هموزن آن عسل و یک زرده تخم مرغ مخلوط کنید که بصورت خمیر یکنواختی داراید سپس به آن جوشانده گل ختمی اضافه کرده و یک قاشق چایخوری از انرا بفاصله هر سه ساعت بخورید .
21)برای رفع خارش پوست بچه هائیکه که سرخک و مخملک دارند روغن بادام را در تمام سطوح بدن آنها بمالید خارش را تسکین می دهد .
22)مالیدن روغن بادام بر روی پوست التهاب را رفع کرده و سوختگی را درمان می کند.
23) روغن بادام اگزما را رفع می کند .
خواص بادام تلخ
مغز بادام تلخ ازنظر طب قدیم ایران خیلی گرم و خشک است
1-بادام تلخ را آسیاب کرده و با سرکه مخلوط کنید ضماد خوبی برای سر درد می باشد همچنین مالیدن آن بر دور چشم برای تقویت بینایی مفید است .
2- خوردن بادام تلخ برای تنگی نفس ، سرفه و ورم ریه مفید است .
3-بادام تلخ رابا عسل بخورید کبد و طحال را تمیز می کند .
4-برای رفع درد کلیه ها بادام تلخ را با نشاسته و نعناع بخورید .
5- بادام تلخ را با عسل برای قولنج مفید است .
6-برای از بین بردن سنگ کلیه و ناراحتی های کلیه ، بادام تلخ را با شیره انگور مخلوط کرده و بخورید .
7-اگر عادت ماهیانه خانم ها عقب می افتد بهترین طرز درمان آن قرار دادن شیاف بادام تلخ در مهبل است .
8-برای ازبین بردن لکه های صورت ، بادام تلخ را پودر کنید و با سرکه مخلوط کرده و ضمادی از آن درست کنید و روی پوست بمالید .
9-ضماد بادام تلخ برای درمان زخم های کهنه خارش و مخملک بکار میرود .
10- ضماد ریشه درخت بادام تلخ برای درمان انواع دردها مفید است .
11-ضماد ریشه درخت بادام برای پاک کردن طحال ، کلیه و دفع کرم روده بکار می رود .
12-دم کرده ریشه درخت بادام تلخ برای پاک کردن طحال ، و دفع کرم روده بکار می رود .
13-روغن بادام تلخ خاصیت مسهلی درد .
14-روغن بادام تلخ برای تنگی نفس ، درد کلیه و خارج کردن سنگ مثانه مفید است .
15-برای رفع زنگ زدن و صدا در گوش یک قطره از روغن بادام تلخ را در گوش بریزید .
16-مالیدن روغن بادام تلخ روی صورت ، لکه ها و چین و چروک را از بین می برد .
17-رغن بادام تلخ ترک دست و پا را که از سرما ایجاد شده از بین می برد .
18-آنهایی که مبتلا به اگزما هستند اگر از بادام تلخ خمیری درست کنند و از آن بجای صابون برای شستن نقاطی که مبتلا به اگزما است استفاده کنند بزودی بهبود می یابند .
19-خمیر بادام تلخ برای رفع بوی بد پا و زیر بغل مفید است .
20-روغن بادام تلخ برای درمان سیاه سرفه مفید است .
مضرات :
بادام از نظر اینکه دارای مواد مغذی بسیاری است بنابراین غذای بسیار خوبی است ولی چون سنگین و ثقیل الهضم می باشد نباید در خوردن آن افراط کرد و مقدر آن نباید در روز بیش از ده دانه باشد . بادام همچنین برای معده های ضعیف و سرد خوب نیست و اشخاصی که معده ضعیف دارند بهتر است بادام را با شکر بخورد روغن بادام : برای بدست آوردن روغن بادام ، مغز بادام را پس از تمیز کردن و خشک کردن خرد می کنند و بصورت خمیر در می آورند و سپس آنرا تحت فشار قرار داده و روغن آن را استخراج می کنند . این روغن را فشار اول می نامند .
تفاله بادام را که از فشار اول باقیمانده تحت اثر حرارت و مواد شیمیایی قرار داده و روغن فشار دوم را بدست می آورند . بدلیل اینکه روغن بادام گران است معمولا تقلب کرده و آنرا با روغن های دیگر مانند روغن مغز هسته زردآلو و هلو مخلوط کرده و بام روغن بادام می فروشند .
همانطور که گفته د اگر روغن بادام تلخ یا مغز زردآلو و یا هلو تحت اثر آّب قرار گیرند اسید سیانیدریک و آلدئید بنزوئیک تولید می شود که سمی است بنابراین برای گرفتن روغن از این هسته ها نباید از آب استفاده کرد .
اسانس بادام تلخ : این اسانس مایعی زلال و بیرنگ است که در اثر کهنه شدن برنگ زرد کمرنگ در می آید . بوی آن قوی ، طعمش سوزاننده و تلخ و بسیار سمی است . اسانس بادام تلخ بسهولت با اکسیژن هوا ترکیب و اکسید می شود . بنابراین باید همیشه محتوی آن کاملا پر و در بسته بوده و در جای تاریک و سرد نگاهدری شود .
شکوفه و گل بادام : گل و شکوفه درخت بادام دارای بوی مطبوعی و طعم تلخ می باشد .
پوست میوه بادام : بصورت جوشانده مصرف می شود . طرز تهیه آن به این صورت است که 50 گرم پوست بادام شیرین را در یک لیتر آب ریخته و مدت چند دقیقه آنرا می جوشانند سپس آنرا صاف کرده و مصرف می کنند .
برگ درخت بادام: برای تهیه جوشانده برگ درخت بادام 50 گرم برگ درخت را در یک لیتر آب می جوشانند و سپس صاف می کنند .
مغز بادام : معمولا بصورت خشک شده و خام و یا بوداده مصرف می شود .
شیر بادام : شیر بادام را از مغز بادام بو نداده و خام تهیه می کنند . برای تهیه آن 50 گرم مغز بادام را کاملا آسیاب کرده که بصورت پودر در آید . سپس مقدر 50 گرم شکر یا قند به آن اضافه کرده و با یک لیتر آب مخلوط می کنند مایعی مانند شی بدست می آید .
نوع دیگر شیر بادام برای کودکان شیر خوار و اطفال بسیار مفید است و می تواند جانشین شیر مدر و یا مکمل آن باشد بدین ترتیب بدست می آید که مقدر 50 گرم بادام را بمدت چند دقیقه در آب گرم قرار می دهند تا پوست آن کنده شود سپس آنرا آسیاب کرده و بصورت پودر در می آیند و مقدر کمی آب را بان اضافه می کنند و بهم می زنند تا بشکل خمیر در آید سپس خمیر حاصل را با یک لیتر آب مخلوط و بهم می زنند و سپس مقدر 50 گرم عسل بآن اضافه می کنند تا کاملا حل شود . این مایع را از پارچه ململ می گذرانند تا مایعی مانند شیر از آن باقی بماند.
البته اگر اشخاص بالغ بخواهند از شیر بادام استفاده کنند احتیاجی به صاف کردن آن نخواهد بود .
طریقه دیگری که آسان تر است بدین صورت می باشد که مقدر 50 گرم بادام پوست کنده یک لیتر آب و 50 گرم عسل یا شکر را در داخل مخلوط کن برقی بریزید و تا مایعی مانند شیر بدست آید.
انگور
درخت انگور که درخت مو نیز نامیده میشود درختچه‌ای است بالا رونده که از دیوار و درختان مجاور بالا میرود. ساقه آن گره‌دار و دارای برگهای متناوب است. برگهای انگور دارای پنج لوب دندانه‌دار و به رنگ سبز تیره میباشد. گلهای آن کوچک ، مجتمع و به صورت خوشه ظاهر میشود. میوه درخت انگور ، گوشت‌دار و شیرین و برگهای مختلف است.
ترکیبات شیمیایی :
برگ مو دارای ساکارز ، لوولز ، اینوزیت Inosite ، مواد نشاسته‌ای و تعدادی اسیدهای آلی است. دم خوشه انگور دارای تانن ، مواد رزینی ، تارتارات پتاسیم و اسیدهای آلی است. غوره ک میوه سبز رنگ و نارس انگور است که دارای طعم ترش میباشد. غوره دارای اسیدهای آلی مانند اسید مالیک ، اسید فرمیک ، اسید سوکسینیک ، اسید اگزالیک ، اسید گلوکولیک و قند میباشد.
پوست انگور دارای تانن ، تارتارات پتاسیم ، اسیدهای آزاد و مواد معدنی میباشد. در هسته انگور مقداری روغن و تانن موجود است. روغن هسته انگور به رنگ زرد مایل به سبز است. این روغن فاقد بو و دارای طعمی مطبوع میباشد. روغن هسته دارای تری گلیسیرید ، اسید اولئیک ، اسید پالمتیک ، اسید لینولئیک ، اسید استئاریک و اسید آراشیک میباشد.
خواص درمانی میوه انگور :
اخلاط بدن را متعادل می‌کند.
بسیار مقوی و مغذی است.
خون را تصفیه می‌کند.
سینه و ریه را صاف و تمیز می‌کند.
برطرف کننده یبوست است.
انگور برای درمان ورم معده و روده مفید است.
در درمان سل ریوی و سیاه سرفه موثر است.
برای درمان اسهال خونی از انگور استفاده میشود.
برای درمان نقرس بسیار مفید است.
آنهایی که معده ضعیف دارند باید انگور را بدون پوست بخورند زیرا پوست آن دیر هضم است و موجب دل درد ، نفخ و عوارض دیگر می‌گردد.
انگور بهترین میوه برای کسانی است که می‌خواهند لاغر شوند و بدن خود را از اسید اوریک ، سنگهای صفراوی و مسمومیت ناشی از سرب یا جیوه پاک کنند. اینگونه اشخاص باید در هر هفته به مدت 2 روز فقط آب انگور بخورند و رژیم آب انگور بگیرند.
برای تقویت و طراوت پوست و همچنین روشن کردن رنگ پوست ، آب انگور تازه را با یک تکه پنبه بصورت بمالید و پس از ده دقیقه با آب نیمگرم محتوی کمی جوش شیرین بشویید.
زیاده روی در مصرف آب انگور بطور مداوم ایجاد سنگ کلیه می‌کند.
خواص طبی هسته انگور :
دارای تانن است بنابراین قابض است.
اسهال را برطرف می‌کند.
ترشح ادرار و اسپرم را کم می‌کند.
گرد هسته انگور را برای درمان به مسلولین می‌دهند.
هسته انگور برای آنهایی که مثانه و کلیه ضعیف دارند مضر است.
خواص طبی پوست انگور :
پوست انگور را خشک کرده و می‌سوزانند خاکستر بدست آمده را برای درمان اکثر زخمها استفاده میشود.
پوست انگور دیر هضم است و بهتر است که در موقع خوردن پوست آنرا بیرون آورد. خواص طبی غوره غوره که به انگلیسی Un-ripe grape نامیده میشود از نظر طب قدیم ایران سرد و قابض است.
در درمان ورم مخاط دهان و نرمی لثه‌ها موثر است.
آب غوره برای درمان چاقی مفرط مفید است.
بیماری اسکوربو که به علت کمی ویتامین C در بدن میباشد با آب غوره درمان میشود.
آب غوره چون دارای تارتارات پتاسیم است برای درمان سیاتیک و رماتیسم حاد بسیار مفید است.
در دفع زردی موثر است. خوردن آب غوره بلوغ دختران را جلو می‌اندازد و قاعده را باز می‌کند.
حرارت و صفرای بدن را دفع می‌کند و روده‌ها را ضد عفونی می‌کند.
برای برطرف کردن ورم گلو آب غوره قرقره کنید.
برای دفع کرم و روده و تقویت معده باید به مدت پنج روز آش آب غوره همراه با زیره سیاه مصرف کنید البته در این مدت باید از خوردن غذاهای سنگین اجتناب نمائید.
آب غوره درمان کننده پا درد و کمر درد میباشد. برای معالجه می‌توان بمدت ده روز آش آب غوره مصرف نمود . البته از خوردن غذاهای سنگین در این مدت اجتناب کرد.
انجیر
خواص تغذیه ای و درمانی انجیر :
انجیرمیوه ای مقوی و شیرین است که در قرآن به آن قسم خورده شده است. نام عربی آن ” تین ” و نام انگلیسی آن ” “FIG”می باشد.
درخت انجیر بومی آسیای غربی و کشورهای مدیترانه است و از آنجا به عربستان ، سوریه و اسرائیل برده شده است . انجیر درختی است با برگ های زرد و پنجه ای و به رنگ سبز خاکستری که بلندی آن تا شش متر می رسد و به دلیل عدم مقاومت در مقابل سرمای شدید ، در مناطق معتدله و گرمسیر کشت می شود . درخت انجیر معمولا از سال چهارم شروع به میوه دادن می کند و تا سن بیست سالگی میوه می دهد.
ارزش غذایی انجیر :
انجیر، قند زیادی دارد. 50 درصد انجیر خشک را قند تشکیل می دهد. همچنین منبع خوبی از پتاسیم ، منیزیم ،کلسیم، فسفرو ویتامین های C, B , A است. انجیر منبع غنی فیبر غذایی می باشد. لیگنین یک نوع فیبرغذایی غیرمحلول است که به مقدار زیاد در انجیر وجود دارد و نقش عمده ای در جلوگیری و رفع یبوست داردانجیر منبع غنی فیبر غذایی و نیز منبع خوبی از منیزیم ، کلسیم ، فسفر و ویتامین های C , B , A است.
سایر خواص غذایی انجیر عبارتند از : 1- از انجیر می توان در رژیم های غذایی خاص مثل رژیم کم چربی ، کم سدیم ، پرفیبر ، ;کاهش وزن، دیابتیو حتی رژیم غذایی مدیترانه ایاستفاده کرد. 2- انجیر سدیم و چربی ندارد و مانند سایر میوه ها بدون کلسترول است. 3- 40 گرم انجیر تازه یا یک چهارم لیوان از خرد شده ی آن، معادل یک واحد میوه است. 4- 5/1 عد انجیر خشک معادل یک واحد میوه یا 15 گرم کربوهیدرات است که کربوهیدرات آن از گلوکز و فروکتوز تشکیل شده است.
5- انجیر، فیبر غذایی بالایی دارد و هر واحد آن 20 درصد نیاز روزانه را تأمین می کند که بیش از هر نوع میوه تازه یا خشک می باشد.
6- انجیر بیش از سایر میوه ها املاح دارد. 40 گرم انجیر تازه دارای 244 میلی گرم پتاسیم ( 7 درصد نیاز روزانه ) ، 53 میلی گرم کلسیم ( 6 درصد نیاز روزانه ) و 2/1 میلی گرم آهن ( 6 درصد نیاز روزانه ) می باشد.
خواص درمانی انجیر
انجیر از نظر طب قدیم ایران ، گرم و تر است .
– انجیر تعرق بدن را زیاد می کند .
– ادرار آور است . اگر ترشح ادرار کم باشد ،خوردن انجیر باعث ازدیاد آن می شود .
– حرارت بدن را کاهش می دهد .
– چاق کننده است و برای آنهایی که می خواهند وزن اضافه کنند بسیار مفید است . بدین منظور می توان آن را با شیر مخلوط کرد و در بین غذاها خورد.
– انجیر ( تازه یا خشک ) یبوست را برطرف می کند و یکی از بهترین میوه ها برای تمیز کردن روده بزرگ و رفع یبوست است . در قدیم برای از بین بردن یبوست از شربت انجیر استفاده می کردند .- برای درمان ناراحتی های سینه حدود 20 گرم از خرما، عناب ، انجیر خشک و مویز را با هم مخلوط کرده و آسیاب می کنند. سپس این پودر را با یک لیتر آب می جوشانند تا حجم آن به نصف برسد . از این جوشانده می توان به مقدار سه فنجان در روز مصرف نمود .
– جوشانده انجیر خشک درمان کننده التهاب مجاری دستگاه تنفسی ، کلیه ، ذات الریه ، ذات الجنب ، سرخک ،مخملک و آبله می باشد .
– جوشانده غلیظ انجیر خشک برای رفع سرما خوردگی بسیار مفید است و غرغره کردن آن گلودرد را برطرف می کند.
– برای برطرف کردن سیاه سرفه ، برونشیت و ذات الریه از ” قهوه ی انجیر” استفاده کنید. برای درست کردن این قهوه ، انجیر خشک را ابتدا بو می دهند و سپس آن را آسیاب می کنند تا بصورت پودر درآید .
– انجیر دستگاه هاضمه را تقویت می کند .
– انجیر برای درمان سوء هاضمه مفید است .
– سوپ انجیر بسیار مقوی است و برای افزایش شیر در زنان شیرده مفید است .برای تهیه سوپ ، انجیر نرسیده را با گوشت بپزید .- برای برطرف کردن ورم گلو ، 50 گرم انجیر زرد را در 500 گرم شیر ریخته و مدت 15 دقیقه بگذارید بماند. سپس آن را غرغره کنید و مقدری از آن را نیز بنوشید. می توانید آن را با عسل هم شیرین کنید .
– انجیر خشک جوشیده شده در شیر برای درمان آنژین ، ورم لثه و ورم مخاط دهان مفید است .
– یکی از داروهای بسیار موثر برای درمان آرتروز، درد مفاصل، مخلوط شیر بز و انجیر سیاه می باشد . این مخلوط سموم مختلف را از بدن خارج کرده و درد را از بین می برد.
– انجیر ، به خصوص انجیر خشک خیسانده در آب یا شیر ، موثرترین درمان برای رفع یبوست است.- انجیر را می توان همراه با میوه های دیگر مصرف کرد. انجیر با میوه های اسیدی مانند پرتغال و گریپ فروت سازگار نیست . – انجیر برای آنهایی که قند خونشان پائین می آید و یک دفعه احساس ضعف می کنند مناسب است، زیرا قند آن به سرعت در روده کوچک جذب می شود.
– خوردن انجیر باعث افزایش نیروی جنسی می شود .
– انجیر تقویت کننده کبد است .
– برای برطرف کردن ورم بناگوش و دمل ها ، ضمادی از انجیر خشک با آرد جو و گندم درست کنید و روی ورم دمل بگذارید .
– دم کرده انجیر با شنبلیله ، برای سینه درد مفید است .
– برای رفع ورم طحال، انجیر را به مدت 9 روز در سرکه خیس کنید و هر روز پنج عدد از آن را با سرکه بخورید .
– انجیر ضد سرطان است .
– انجیر در معالجه بیماریهای پوستی موثر است .
– مربا و کمپوت انجیر برای درمان یبوست موثر است ،5 لذا می توان 3 یا 4 انجیر تازه را چهار قطعه کرد و در نیم لیترشیر جوشاند تا بپزد و آن را با 12عدد کشمش صبح ناشتا بخورند.
– هضم انجیر آسان است و مصرف آن برای بچه ها و اشخاصی که از بستر بیماری برخاسته اند و دوره نقاهت را می گذرانند، بسیار مفید است.
– انجیر به علت دارا بودن دانه های ریز، باعث تقویت معده و روده می شود، ولی برای کبدهای ضعیف زیان آور است.
– سرشار بودن انجیر از پتاسیم، تامین کننده سلامتی کودکان ضعیف و کم خون و بی اشتهاست.
– اگر انجیر و عسل را به طور مساوی با هم مخلوط نمایید و بخورید، جهت زخم معده بسیار مفید است.
– انجیر به علت داشتن پتاسیم، درجه قلیائیت بدن را بالا برده و در دفع اوره و چربی خون بسیار موثر است.
– شربت انجیر، تسکین دهنده دردهای گلو و سرفه است.
– انجیر خشک خیسانده شده در شیر بسیار خوشمزه و برای درمان یبوست شدید بسیار مفید است. همچنین خوردن انجیر خشک خیسانده در روغن زیتون در صبح ناشتا ، برای رفع یبوست موثر است.
نظر پیامبر و امامان در مورد خواص انجیر :
– رسول گرامی اسلام (ص) خواص ذیل را برای انجیر بر شمرده اند و مسلمانان را به خوردن آن ترغیب کرده اند :
– انجیر میوه ای بهشتی است که بواسیر را قطع می کند.
– انجیر نقرس را معالجه می کند.
– انجیر، قوای جنسی را زیاد می کند و رطوبت و سردی را که موجب ضعف نیروی آمیزش است ، برطرف می نماید.
– حضرت علی (ع) می فرمایند : انجیر برای باد قولنج مفید است. در روز از آن زیاد بخورید ، ولی در شب کم بخورید.
– در حدیثی ازامام محمد باقر (ع) آمده است که فرمود:
بر کبد “حزقیل” پیامبر زخمی ظاهر شد که او را آزار می داد. خداوند به او وحی کرد که شیره انجیر را بگیر و بر سینه خود بمال. وی نیز این کار را انجام داد و بهبود یافت.
– در حدیثی ازامام رضا (ع) چنین آمده است که :
انجیر بوی بد دهان را از بین می برد ؛ استخوان را محکم می سازد؛ باعث رویش مو می شود ؛ درد را بر طرف می کند و با وجود انجیر دیگر به دارو احتیاج نیست.
انار
انار به نام علمى “Punica granatum L.”از خانواده پونیکاسه “Punicaceae”مىباشد. درخت انار در شهر بیرجند وروستاهاىمجاور و نیز دربخش شرقى بیرجند بهنام خوسف بخوبى مىروید. براساس نوشته دائرهالمعارف »بریتانیکا« اصل درخت انار از ایران و ممالک مجاور ایران مىباشد. و از این نواحى به سایر نقاط جهان منتشر گردیده است.
انار، انگور و انجیر و پسته از درختان حاشیه کویر محسوب می شوند و از این رو بفراوانى در مناطق شرقى و جنوبى بیرجند، کشت آنها متداول و مرسوم است. زیرا این درختان طالب آفتاب فراوانى می باشند و در نواحى گرم ونیمه گرم بهترین نتیجه را می دهند. انار در مقابل سرما حساس است و چنانچه سرما بزند بر روى خاک مجدد می روید.
انار داراى شاخه هاى بدون تیغ و یا کمى تیغ دار مىباشد. ارتفاع این درخت به 2 تا 5 متر می رسد. گونه (گراناتم) داراى ارقام بسیار متعددى می باشد که هر یک از آنها خصوصیات مخصوص به خود را دارند. از لحاظ پوست اغلب قرمز روشن، لیکن برخى داراى پوست سفید، زرد، سبز، سیاه و ترکیبى از اینها مىباشند، دانه انواع مختلف انار از لحاظ طعم، رنگ، ریزى، درشتى دانه و هسته (و نسبت این دو به یکدیگر)با هم متفاوت می باشند. از این رو این محصول با توجه بهمزه به سه دسته: ترش، ملسو شیرین تقسیم مىشود.درخت انار خاصیت تولید پاجوش زیادى دارد. واریته هاى انار از لحاظ رسیدن میوه نیز در سه دسته : زودرس، میان رس و دیر رس قرار دارند.
گل هاى انار نارنجى متمایل به قرمز، دو جنسى، به صورت انفرادى و یا مجموعه 5-3 گل می باشند. انارهاى زینتى داراى گل هاى پُرپَر و زیبا و نسبتاً کوتاه هستند.
انار میوه هاى درشت است که وزن آن از 200 تا 800 گرم مشاهده مىشود. درخت یا درختچه انار دوران باردهى خود را از سال دوم به بعد شروع می کند و داراى عمر طولانى است، بویژه که درحذف پاجوش و جانشین کردن برخىاز ساقه هاى جوان، به جاى ساقه هاى پیر و همچنین هرس(فرم) و (بهره دهى) انار دقت بیشترى شود.
برگ هاى جوان انار حنائى و عنابى رنگ است و برگ هاى کامل آن سبز خوش رنگ و صاف می باشند. برگ هاى آن به شکل بیضى تا نیزهاى وبه طول 7/5 سانتتیمتر وفاقد گوشوارک یا بن برگ مىباشد. در مناطق معتدله برگ هاى انار در فصل پاییز زرد نمی شود بلکه همیشه سبز باقى می ماند.
انار را می توان به وسیله قلمه، پاجوش، خواباندن ویا ازطریق کشت بذر تکثیر کرد، لیکن به لحاظ حفظ مشخصات پایه مادرى بهتراست از قلمه و پاجوش استفاده شود.
قسمت هاى مختلف درخت انار، مورد استفاده فراوانى دارد. از پوست درخت انار در دبّاغى و همچنین داروسازى و از میوه آن براى مصرف تازه خورى واز آب انار براى تهیه نوشابه ها و نیز رب انار استفاده می شود. از سایر قسمتهاى انار از قبیل گل، برگ، پوست شاخه هاى جوان، ریشه و پوست میوه نیز براى مصارف داروئى و صنعتى استفاده می شود.
صدور میوه انار مىتواند تا اندازهاى موجب تأمین ارز براى کشور گردد. در رابطه با فواید انار مطالب بسیار نوشته شده که از همه مهمتر آیات قرآنى است، خداوند در آیات 99 و 142 سوره انعام نظر انسان را به انار، انگور، زیتون، و نخل که نشانه هائى از عظمت خداوند می باشند، جلبنموده است. منابع مختلف، مصرف انار را در تصفیه خون و در درمان استسقاء، آسم و ناراحتی های ریوى بسیار مفید می دانند.
