سید محمد فرزان یکی از دانشمندان برجسته‌ی ایرانی بود که در زمینه‌های ادبیات، قرآن‌پژوهی و نقد ادبی فعالیت داشت. او در سال ۱۲۷۳ه.ش. در روستای سیّدان بیرجند زاده شد. وی پس از تحصیلات اولیه به خدمت آموزش و پرورش درآمد و به تدریس در دانشسرای تربیت معلم پرداخت. پس از مدتی در سال ۱۳۲۰ به ریاست فرهنگ بیرجند و در ادامه به مدیریت فرهنگ سیستان و بلوچستان منصوب شد. وی هم‌زمان با ادامه‌ی تحصیل، به فراگیری زبان عربی و فرانسه و مطالعه در حوزه‌های ادبیات، منابع حدیث، نقد و بررسی متون کهن فارسی و عربی ادامه داد تا سرانجام پس از انتقال به تهران، برای تدریس به دانشکده‌ی ادبیات دانشگاه تهران فرا خوانده شد. فرزان شخصیتی تاثیرگذار در فرهنگ و ادب ایران بود و نقش مهمی در توسعه‌ی آموزش و پژوهش‌های ادبی ایفا کرد. از وی آثار و مقالات متعددی در زمینه‌های ادبیات فارسی، عربی، تفسیر قرآن و نقدهای ادبی بر متون کلاسیک فارسی و عربی برجای مانده که احمد اداره‌چی گیلانی، آن‌ها را در کتابی به نام “مقالات فرزان” به چاپ رسانیده است. علامه سیدمحمد فرزان، ۲۳ فروردین ۱۳۴۰ در تهران درگذشت و درجوار ابوالفتوح رازی، در حرم حضرت عبدالعظیم حسنی به خاک سپرده شد.
Seyed Muhammad Farzan
Seyed Muhammad Farzan was born in 1894 in the village of Seyedan, into a family renowned for their piety and religious devotion. He completed his education at the Shokatiyeh and Masoumiyeh schools in Birjand and later in Mashhad. He was appointed as the head of the Department of Education in Birjand in September 1941. After serving in this position for 10 years, he was transferred to Tehran, where he continued his work in textbook review until his retirement. While simultaneously, teaching at the Faculty of Theology .Most of Allameh Farzan’s writings focused on literary works, such as “Kalila wa Dimna”, “Marzban-nameh”, the “Divan of Hafez”, Rumi’s “Masnavi”, and the Holy Quran—many of which can also be found in Iraj Afshar’s “Index of Persian Articles”. He passed away on April 13, 1970, in Tehran and was laid to rest in the shrine of Abdul-Azim Hassani alongside several prominent scholars such as Abu’l-Futuh Razi, Mirza Abolqasem Qa’em-Maqam Farahani, Allameh Qazvini, and Abbas Eqbal.
